Wonen en Herstructurering – Stadsregio Parkstad Limburg

In Parkstad is het aantrekkelijk om te wonen. De prijs-kwaliteitverhouding van de woningvoorraad is relatief hoog. De keuze aan woonmilieus is divers. Je kunt in stedelijk gebied wonen dichtbij allerlei voorzieningen, zoals in Heerlen-Centrum, Kerkrade-Centrum en Brunssum-Centrum. Je kunt er ook voor kiezen om landelijk te wonen in een groene omgeving, bijvoorbeeld in Simpelveld en Voerendaal of op de plateaus in Beekdaelen. Of in de meer suburbane woonmilieus met ruimte en voorzieningen zoals te vinden in Brunssum, Heerlen, Kerkrade en Landgraaf. Daarnaast liggen cultuurhistorische steden als Aken en Maastricht, maar ook het toeristische Valkenburg dichtbij.

De woningmarkt wordt jaarlijks gemonitord in de zogenaamde Woonmonitor. De afdeling Wonen en Herstructurering van de Stadsregio Parkstad Limburg focust op het behouden en het verbeteren van de woonkwaliteiten in de regio. Door diverse ontwikkelingen is de woningmarkt dynamisch. Zo hebben economische en sociale ontwikkelingen gevolgen voor de woonbehoeften van huishoudens. Door de veranderingen in de zorgsector dienen ouderen en zorgbehoevenden langer thuis te wonen. Strengere hypotheekregels en de rentestand hebben gevolgen voor de toegankelijkheid van de particuliere koopwoningmarkt en de bevolkingsontwikkeling heeft via de woningbehoefte invloed op de balans van de woningmarkt. In het programma Wonen en Herstructurering staan daarom vier speerpunten centraal:

De kwaliteit en omvang van de (particuliere) woningvoorraad De betaalbaarheid en beschikbaarheid van (huur)woningen Het levensloopgeschikt maken van woningen (Wonen en Zorg) Het verduurzamen van de woningvoorraad

Sturen op deze speerpunten kunnen de zeven gemeenten niet alleen. Ze werken daarom samen met woningcorporaties, provincie Limburg, Rijksoverheid, ontwikkelaars, beleggers, huurdersorganisaties en particulieren. Je vindt de ambities van de zeven Parkstad-gemeenten op het gebied van wonen in de Regionale Woonvisie 2017-2021. Deze zijn nader uitgewerkt in de Regionale Prestatieafspraken 2019 – 2024 met woningcorporaties en ROH.

In het kader van een nieuwe Woonvisie, heeft de Bestuurscommissie Wonen en Herstructurering van de Stadsregio Parkstad Limburg in 2021 aan Bureau Circusvis de opdracht gegeven de voorbereidingen hiervoor te treffen door alvast in overleg te gaan met inwoners van Parkstad, stakeholders, bestuurders, ambtenaren en medewerkers vanuit diverse disciplines en organisaties. In de tientallen gesprekken die plaatsgevonden hebben in de periode van oktober 2021 tot en met januari 2022 zijn veel signalen opgehaald en is inzicht verkregen in de thema’s die van belang worden geacht in een nieuwe Woonvisie. Lees hier meer over het proces, de beschouwing en het daaruit voortgekomen rapport:

‘Synopsis Regionale Woonvisie’

Sinds een aantal jaren wordt er binnen de regio samen met corporaties en marktpartijen veel aandacht besteed aan de ontwikkelingen in de particuliere woningmarkt en de effecten daarvan op de leefbaarheid in de wijken. Binnen Parkstad wordt daarom nagedacht over ingrepen in het verouderde particuliere bezit en dan specifiek op die plekken waar het blijkbaar voor de particuliere eigenaar niet voor de hand ligt te investeren in de woning waardoor dit -als dat in een wijk op grote schaal aan de hand is- negatieve effecten voor de directe omgeving heeft, soms zelfs met echte leefbaarheidsproblemen en veiligheidsvraagstukken als gevolg. Het is niet vanzelfsprekend dat de overheid hier zelf in actie komt. Maar soms zijn de problemen dermate hardnekkig, dat de oplossingen niet bij de woningeigenaren zelf liggen omdat meer resultaat te verwachten is van acties op wijkniveau. In dat geval is hier een rol weggelegd voor de overheid. Dit is complex, omdat particulieren meestal niet in staat zijn om zelf te investeren in de woning, terwijl de overheid vanuit eigendom geredeneerd juridisch geen positie heeft, maar toch op een aantal manieren helpt om de buurten en wijken er weer bovenop te krijgen. Binnen Parkstad vindt dit vooral plaats door:

Het inzetten van een sloop- en transformatiefonds, waarbij problematische locaties met enige financiële steun kunnen worden aangepakt;
Woningen waarvan een overschot is (koopsector) aan te kopen en in te zetten voor tekorten in de woningmarkt (huursector), ook wel inponden genaamd;
Te onderzoeken wat succesvolle manieren kunnen zijn om de renovatie van de particuliere markt op gang te krijgen.
Wat grootschaligere projecten waarbij buurten met een kwetsbare of problematische particuliere woningvoorraad geherstructureerd worden.

Deze aanpak heeft de aandacht getrokken van het Rijk, waardoor er tussen de Stadsregio Parkstad Limburg, het Rijk, de Provincie Limburg en marktpartijen een samenwerking is ontstaan van waaruit een enorme impuls wordt gegeven aan projecten in de wijken. Hiervoor is er onder meer in 2019 een overeenkomst tussen vermelde overheidspartijen gesloten, zijnde het thema Wonen en Leefbaarheid binnen de Regio Deal Parkstad Limburg. In totaal is voor dit thema Wonen en leefbaarheid een bijdrage van €20 miljoen door het Rijk beschikbaar gesteld. Daar bovenop maken ook de zeven gemeenten, de Stadsregio en de Provincie Limburg gezamenlijk hiervoor minimaal €20 miljoen vrij. De grootste impuls komt echter van de marktpartijen. Enkele voorbeeld projecten die met deze middelen mogelijk gemaakt worden, zijn:

Gebiedsontwikkeling Rolduckerveld in Kerkrade
Gebiedsontwikkeling De Egge in Brunssum
Inzet van de Voorzieningenwijzer, waarbij erop wordt ingezet om betaalbaarheidsrisico’s van kwetsbare huishoudens met alle negatieve gevolgen van dien terug te dringen.
De aanpak van de Saffierflat en overlast gevende panden in GMS in Heerlen
De herontwikkeling van de Schilterstraat in Simpelveld
Het woonarrangement Lauradorp in Landgraaf
De transformatie van de Hoogstraat in Oud Nieuwenhagen in Landgraaf
De inpondmakelaar: een instrument om Parkstad breed 150 particuliere woningen onder te brengen bij woningcorporaties
De aanpak van overlast gevende panden in de Hoofdstraat West en de herontwikkeling van de Kleine Kastelenbuurt in Hoensbroek (Heerlen)
De aanpak van (woon)panden in Bleijerheide in Kerkrade
De aankoop van particuliere woningen in het kader van de gebiedsontwikkeling de Slak in Hoensbroek (Heerlen)
De herontwikkeling Oud Nieuwenhagen ‘fase 2’ in Landgraaf
De aanpak van particuliere woningen in de buurt Vrieheide in Heerlen
De aanpak van koopwoningen in het kader van de transformatie van Brunssum Centrum
De herontwikkeling van de Nuinhofwijk in Nuth in Beekdaelen

Het zijn dus ingrepen, die gericht zijn zowel op het verbeteren van het vastgoed binnen Parkstad als op de situatie waarin mensen zich bevinden en het wegwerken van kwetsbaarheden daarbinnen.

Belangrijke actuele ontwikkelingen en mijlpalen van de Regionale Prestatieafspraken Parkstad Limburg 2019 – 2024 en de acties uit het thema Wonen en Herstructurering van de Regio Deal Parkstad Limburg zijn:

€45 mln. uit het Volkshuisvestingsfonds naar Parkstad en Heerlen Noord €4,5 mln. uit de nationale Woningbouwimpuls voor woningbouw centrum van Heerlen